آيا بهشت الآن موجود است؟

آيا بهشت و جهنمى كه قرآن کريم مطرح مى كند، اكنون موجود است يا به تدريج با اعمال انسان آفريده مى شود؟ اگر آفريده شده، مكان آن دو كجاست؟
قرآن كريم دو نوع بهشت و جهنّم را مطرح مى كند; يكى بهشت و جهنّم برزخى، كه در آيه هاى 26 و 27 سوره يس; 169 سوره آل عمران; 46 سوره م?من و 25 سوره نوح، مطرح شده است. اين نوع بهشت و جهنّم هم اكنون موجود است، ولى موقتى مى باشد و با برپايى قيامت پايان مى يابد.[1]
ديگرى بهشت و جهنّم در قيامت است كه در آيه هاى فراوانى مطرح شده است.
از آيات قرآن و روايات اسلامى استفاده مى شود كه اين نوع بهشت و جهنّم هم اكنون موجود است.
بسيارى از مفسران در ذيل آياتى كه براى بهشت و جهنّم كلمه «اعدّت» (مهيا شده) به كار رفته، گفته اند، از اين كلمه استفاده مى شود كه بهشت و جهنّم، هم اكنون موجود است; مانند اين آيات:
(وَجَنَّة عَرْضُهَا السَّمَـوَ تُ وَالاَْرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِين)[2]; و بهشتى كه پهنايش [به قدر] آسمان ها و زمين است[و] براى پرهيزگاران آماده شده است.
(وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِى أُعِدَّتْ لِلْكَـفِرِين)[3]; و از آتشى كه براى كافران آماده شده است بترسيد. و آيه 21 سوره حديد، 24 سوره بقره و . .
«هروى» به امام رضا(عليه السلام) عرض مى كند: يابن رسول اللّه، آيا بهشت و جهنّم هم اكنون آفريده شده اند؟ امام فرمود:
نَعَمْ وَ اِنَّ رَسُولَ اللّهِ(صلي الله عليه و آله) قَدْ دَخَلَ الْجَنَّةَ وَ رَأَى النّارَ لَمّا عُرِجَ بِه اِلَى السَّماءِ; بلى، هنگامى كه رسول خدا به آسمان عروج كرد، وارد بهشت شد و جهنّم را ديد.[4]
در روايت ديگرى پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) مى فرمايد:
مَكْتُوبٌ عَلى بابِ الْجَنَّةِ، لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ، عَلىٌّ اَخُو رَسُولِ اللّهِ قَبْلَ اَنْ يَخْلُقَ اللّهُ السَّموتِ وَ الاَرْضَ بِاَلْفَىْ عام; بر در بهشت، دو هزار سال قبل از اين كه خداوند آسمان ها و زمين را بيافريند، نوشته شده، لااله الاّ اللّه محمد رسول اللّه، علىّ اخو رسول اللّه.[5]
مكان بهشت و جهنّم برزخى در درون و باطن اين جهان است. در مورد مكان بهشت و جهنّم قيامت اختلاف نظر است
گرچه بهشت و جهنّم هم اكنون موجود است، ولى اعمال آدميان در شكل دهى به برخى از خصوصيات و ويژگى هاى آنها نقش دارند.
در روايتى مى خوانيم هر بار كه م?من ذكر «لاحول و لاقوة الاّ باللّه» مى گويد، يك درخت در بهشت غرس مى شود.[6]
مكان بهشت و جهنّم برزخى در درون و باطن اين جهان است.
در مورد مكان بهشت و جهنّم قيامت اختلاف نظر است:
1. در آسمان ها است، چون قرآن خبر از معراج پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله) به آسمان ها مى دهد و مى فرمايد:(عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى);[7] بهشت جاويدان نزد سدرة المنتهى است، همان نقطه اى كه برترين مكان آسمان است.
در آيه ديگرى مى فرمايد: (وَ فِى السَّمَآءِ رِزْقُكُمْ وَ مَا تُوعَدُون)[8; روزى شما و آن چه به شما وعده داده مى شود، در آسمان است.
2. بهشت و جهنّم مادى نيست تا نيازى به مكان داشته باشد. لذا با برپايى قيامت، طومار زمين و كرات آسمانى در هم پيچيده مى شود، ولى بهشت و جهنّم موجود بوده و به حال خود باقى است.
3. بهشت و جهنّم در درون و باطن اين جهان قرار دارد.[9]
پي نوشت:
[1] ر.ك: ناصر مكارم شيرازى و همكاران، پيام قرآن، ج 5، ص 443 ـ 456.
[2] آل عمران، آيه 133.
[3] همان، آيه 131.
[4] بحارالأنوار، ج 8، ص 119.
[5] همان، ص 131.
[6] همان، ص 149.
[7] نجم، آيه 15.
[8] ذاريات، آيه 22.
[9] ر.ك: ناصر مكارم شيرازى و همكاران، پيام قرآن، ج 6، ص 323 ـ 344.